مهتا بذرافکن
در کتابهای درسی اغلب به چرخه طبیعی آب پرداخته شده که این نقص بزرگی در آموزش سواد آبی است. آنچه باید انجام شود آموزش بین رشتهای و ترویج دانش هیدرو اجتماعی است.
شکافها در دانش هیدرو اجتماعی و عملکردی دانشآموزان را میتوان از طریق توسعه بیشتر آموزش بین رشتهای توسعه داد. این رویکرد با تمرکز بر نگرانیهای اخلاقی مانند در دسترس بودن و کیفیت آب برای همه، باور دارد که با راهحلهای خلاقانه اجتماعی مانند نوآوریهای اجتماعی، اتکا به مشارکت ذینفعان، و علم متعهد و مسئولیتپذیر میتوان اثرات تغییرات آب و هوایی را به حداقل رساند.
آینده مدیریت آب و نیز عدالت آب به شهروندان و رهبرانی نیاز دارد که ارتباطات متعدد و پیچیده بین منابع آب، فعالیتهای انسانی و فرهنگ را کاملاً درک کنند. بنابراین تمرکز بر چرخه هیدرو اجتماعی و پیامدهای آن میتواند از طریق حوزههای برنامه درسی مختلف و متنوع به دست آید. برنامههای درسی میتوانند در بسیاری از حوزههای آموزشی مدرسه «آبی» شوند.
نگاه بین رشتهای یعنی بهرهگیری از ظرفیت همه علوم برای آموزش و تفهیم علم و پرداختن به همه ابعاد برای یافتن راهحل مسأله. به عنوان مثال در آموزش آب برنامه درسی علوم سکوی پرش برای ورود به بحث آب است. اما چرخه آب به درس علوم محدود نمیشود.
مثلا در برنامه درسی تاریخ، میشود با تمرکز بین رشتهای «آبی» با پرداختن به رویدادهایی مانند سیلها و خشکسالی وقایعی که در محل رخ داده را بازخوانی نمود و از روایتها برای نشان دادن این که چگونه بلایای طبیعی بخشی از تاریخ سرزمین شده و چه تغییراتی را ایجاد کرده است بهره برد. دانشآموزان میتوانند با استفاده از مفاهیم کلیدی شواهد، دیدگاههای محلی شاهدان بلایا، تفسیرها جنبههای مختلف تاریخ «آب محلی » را کشف کنند.
جغرافیا و زمینشناسی از دیگر رشتههای مهمند که در آنها میتوان سیر چرخه آب را چه قبل از تأثیر تغییرات آب و هوا و چه پس از آن نشان داد. از طریق زمینشناسی میتوان نحوه کار آبخوانها و فرونشست آنها تشریح کرد. از طریق جغرافیا، دانشآموزان میتوانند در مورد تأثیر آلودگی و تخریب محیط زیست در مناطق خاص مانند روستاهایی که دراثر خشکسالی متروکه شدهاند بحث کنند.
حفاظت و پایداری و همچنین مسائل اقتصادی نیز در حوزه علوم انسانی قرار میگیرد. برنامههای درسی ادبیات و زبان برای آموزش از طریق روایتها و داستانهای مربوط به چرخه آب؛ از طریق داستانهایی که سناریوهای گذشته و آینده تأثیرات چرخه آب را به تصویر میکشد و از طریق نوشتن خلاقانه در مورد تأثیرات تغییر اقلیم بر چرخه آب، کاملاً مناسب هستند. به طور مشابه، هنرهای تجسمی وسیلهای قوی برای به تصویر کشیدن و بازنمایی جنبه های «آبی» مانند کمبود آب شیرین و آلودگی رودخانهها، آبهای زیرزمینی، فرونشست و.. هستند.
برنامه درسی ریاضیات میتواند چرخه هیدرو اجتماعی را با اعداد نشان دهد. مسائل و محاسبات مربوط به مصرف آب، ظرفیتهای آب، حجم و درصد مصرف آب و محاسبه ردپای آب در بافت محلی که به چرخه هیدرو اجتماعی مرتبط هستند، به راحتی میتوانند در آموزش ریاضی گنجانده شوند.
دروس بهداشت و تربیت بدنی نیز برای افزایش بینشها در مورد اهمیت پاک مناسب هستند. این به این دلیل است که بیماریهای منتقله از آب و آب آلوده، همچنین بهداشت و مصرف آب، بخشی از روایتهای بهداشتی است. بازیهای آبی نقطه ورود پيش دبستانیها به چرخه آموزش آب است.
از طراحی و فناوری میتوان در ابداع روشهای خلاقانه و نوآوری برای ساخت مصنوعاتی استفاده کرد که بهرهوری آب را افزایش میدهد مثلا می تواند آب را حفظ یا تصفیه کند و بهره وری هوشمند را ترویج نماید.
و مهمترین دروس روانشناسی و دانش اجتماعی است که ارتباط مستقیمی با تغییر نگرش، شبکهسازی و کنشگری دارد. این دروس میتواند دانشآموزان را به کنشگران آگاه و همیشه در صحنه تبدیل نماید که میتوانند بینشها را به سیاره تغییر دهند. دانشآموزان میتوانند از طریق وبلاگهای رسانههای اجتماعی شعارهای تبلیغاتی و تأثیرگذار برای کمک به افزایش آگاهی در مورد صرفهجویی در مصرف آب، مراقبت از آلودگی و حفاظت از منابع آب نشر دهند و دنبال کنندهها جذب کنند. آنها در هنگام انتخاب نمایندگان و مسئولان کشور که بر تصمیمات آب اثرگذارند میتوانند دیدگاههای آبی نمایندگان را زیر ذرهبین قرار داده و در فضاهای عمومی به بحث بگذارند.
بحث هیدرو اجتماعی hydrosocial در این کانال ادامه خواهد داشت.
منبع: کانال تلگرامی آب و جامعه @WaterForUs
