چکیده
اخلاق زیست محیطی با سابقه‌دارترین شاخه اخلاق کاربردی است که مسائل نوپدید اخلاقی، در زمینه محیط زیست را بررسی می‌کند. این اخلاق، با قضایایی درباره انسان با محیط زیست، شناخت طبیعت از سوی انسان و احساس مسئولیّت نسبت به آن و الزام انسان به حفظ برخی از منابع طبیعی برای نسل‌های بعدی، آلودگی، نظارت بر جمعیت، کاربرد منابع طبیعی، تولید و توزیع خوراک، تولید و مصرف انرژی، حفاظت از حیات وحش و تنوّع گونه‌های مختلف سر و کار دارد. آب، یکی از عناصر حیات بخش در عالم می‌باشد که اساسی‌ترین سنگ زیرین خلقت بشر و کل عالم هستی را تشکیل می‌دهد و به عنوان یکی از کلیدی ترین عناصر دخیل در توسعه اجتماعی و سیاسی کشورها به شمار می آید. ترویج اندیشه اخلاق زیست محیطی از منظر اسلام، که کامل‌ترین دستور زندگی بشریت است، بهترین شیوه جهت فایق آمدن بر بحران‌های موجود، مخصوصاً در حوزه آب است. در منابع دینی، از جمله آیات و روایات، اشارات گوناگونی به جایگاه آب شده و نکات ظریفی در آن دیده می‌شود. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و در برخی موارد به صورت مقایسه‌ای و انتقادی با شیوه گرد آوری، فیش‌ها و به صورت کتابخانه‌ای انجام گرفته است و اهداف آن تدوین راهکارهای دینی جهت تحول رفتاری انسان‌ها در حوزه اخلاق زیست محیطی در حوزه آب می‌باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اسلام دارای اصول اخلاقی و عملی ارزشمندی چون مسأله عدالت در حوزه فردی و اجتماعی، صرفه‌جویی و ابزار صرفه‌جویی، امانت‌داری، رعایت حقوق دیگران و حرمت اسراف و آلودگی آن است. در این پژوهش سعی شده است، آب از منظر اسلام بخصوص، آیات و روایات و فقه اسلامی مورد کاوش قرار گیرد.
رحمت‌الله جغتایی (1392) پایان‌نامه دکتری تخصصی (PhD) ، رشته الهیات و معارف اسلامی – اخلاق اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی قم.
