چکیده
ایجاد سدها سبب اشتغال‌زایی در بخش صنعت برای روستاییان، افزایش درآمدزایی و حضور فعّال روستاییان در فعّالیت‌های غیرکشاورزی می‌شود، ولی در روستاهای پیرامونی، باعث مسائل عمده‌ای از جمله مهاجرت‌های بی‌رویه، تغییر شغل روستاییان، کاهش تولید و بهره‌وری از منابع آب وخاک و به طورکلّی تخریب بسیاری از روستاها و مهاجرت اجباری روستاییان می‌گردند. لذا ضرورت دارد فعالیت سدسازی به عنوان یک عامل تاثیرگذار بیرونی که درعرصه فضایی تحولات ساختاری-کارکردی در محدوده مورد مطالعه موثر بوده است و زمینه‌های تحولی در ابعاد مختلف زندگی درناحیه مورد مطالعه ایجادکرده است، مورد بررسی قرارگیرد. لذا در این تحقیق سعی گردیده بررسی گردد که چگونه سدسازی برخی کارکردهای اساسی این سکونتگاه‌ها را که درنتیجه تولید فضای جدید با ویژگی‌های خاص درابعاد مکانی و فضایی به وجودآمده است را تغییرداده است. جامعه آماری 1587خانوارساکن درمحدوده سدهای استان خوزستان می‌باشد که ازبین آنها 10 روستا به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای و براساس موقعیت خاص جغرافیایی (دوری و نزدیکی به سد) و ملاک جمعیتی انتخاب گردیده‌اند. انتخاب و حجم نمونه براساس فرمول کوکران باخطای 05/0 برابر با 209 خانوار تعیین و برای اطمینان بیشتر تعداد نمونه‌ها به 210 نمونه ارتقا یافته، ابزار پژوهش پرسشنامه می‌باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss و آزمون ویلکاکسون استفاده شده است و نقشه‌ها از طریق g.i.s تهیه شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سدسازی در استان خوزستان باعث از بین بردن بعضی منابع درآمد و تغییر نظام معیشت، بیکاری ،اختلال در امور بهداشتی و سلامت، از بین بردن آسایش عمومی، درگیری‌های قومی، افزایش جمعیت حاشیه‌نشین در شهرها، تغییر فرهنگ بومی، مهاجرت ناخواسته و سرگردانی عده زیادی از روستاییان حاشیه سدها شده است.
صادق الهیاری، نصراله مولایی هشجین و تیمور آمار، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دوره 9، شماره 35، شماره پیاپی 35، مهر 1398، صفحه 38-27 .
