چشم‌انداز تالاب‌ها (مرکز فرهنگی گردشگری در جنوب عراق)

چکیده

تالاب‌های میان‌رودان یا تالاب‌های عراقی ناحیه‌ای تالابی است واقع در جنوب عراق و بخش‌هایی از آن تا جنوب‌غربی ایران و کویت نیز امتداد یافته است. این سرزمین‌ تالابی که اساسا از دو بخش مجزا ولی کنارهم به نام‌های هویزه و هورالحمار تشکیل شده‌ از گذشته به عنوان بزرگترین اکوسیستم تالابی غرب اوراسیا شناخته می‌شده است. میان‌رودان، چشم‌انداز آبی کم‌مانندی است که در بیابان واقع شده و عرب‌های تالاب‌نشین و جمعیت‌های مهمی از حیات‌وحش را در خود جای داده است. خشک‌کردن بخش‌هایی از تالاب برای استفاده‌های کشاورزی و استخراج نفت در دهه 1950 شروع شد و تا دهه 1970 ادامه پیدا کرد. در اواخر دهه 1980 و 1990 در طول ریاست جمهوری صدام‌حسین، این کار توسعه و شتاب بیشتری پیدا کرد تا بدین وسیله مسلمانان شیعه از این منطقه رانده شوند. تا پیش از سال 2003، وسعت تالاب‌ها به 10% اندازه‌ اولیه کاهش پیدا کرد. بعد از سقوط رژیم صدام‌حسین در سال 2003، تالاب‌ها تا اندازه‌ای احیا شدند. تالاب‌های میان‌رودان از سال 2016 در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته و تنها سایتی است که پدیده‌های طبیعی و اجتماعی را درکنار هم در خود جای داده است. هدف از این مطالعه احیا تالاب‌ها و ریشه‌های این تمدن انسانی طبیعی با پیروی از دستورالعمل‌های طراحی معماری مدرن و بومی است تا نیازهای ساکنان مناطق تالابی که بارها توسط دولت‌های مختلف از سرزمین خود رانده و به انزوا کشیده شده‌اند، تامین شود. این مطالعه هم‌چنین قصد دارد میراثی مدفون در این ناحیه را به جهانیان معرفی کند. چشم‌انداز تالاب از یک سکوی روی خشکی و چند جزیره‌ پراکنده تشکیل شده است. معماری بومی تالاب شامل سازه‌های نی‌مانند خیال‌انگیزی است که سیستمی خودپایدار تشکیل‌ داده و مدل اقتصادی پرتولیدی برای جامعه محسوب می‌شود که از نظر سیاسی و اقتصادی مستقل است. سازه‌های عمودی باریکی که سر به آسمان ساییده و در عین حال به ندرت به چشم‌انداز آسیب می‌زنند، در فاصله میان جزیره‌های شناور در هم تنیده شده‌اند. این جزیره‌ها در چشم‌انداز ناپیدا هستند و الگویی تشکیل می‌دهند که شبیه به جزیره‌های موجود در تالاب‌ است. چهار سازه (زیست، کار، آب و پوشش گیاهی) رابطه‌ای سمبولیک دارند به طوری که حیات یکی به وجود دیگری وابسته است. پدیده‌های طبیعی برای اولین بار در این مکان منحصربه فرد با پدیده‌های اجتماعی رودررو شده‌اند. بدون حیات اجتماعی، تالاب‌ها ارزش خود را از دست می‌دهند. ارزش تالاب‌ در هماهنگی این دو پدیده است. هدف از این پروژه ساخت یکسری تسهیلات گردشگری/فرهنگی به شکل ساختمان‌های پراکنده در خشکی و رودخانه با پیروی از معماری بومی این ناحیه است به طوری که نمایانگر حیات طبیعی، اجتماعی و فرهنگی تالاب باشد. پروژه در سرزمین‌ تالابی الچبایش شامل گروهی تالاب‌ در شرق نصیریه عراق که از حوضه رودخانه دجله و فرات تغذیه می‌کند، به انجام می‌رسد. این پروپوزال در پاسخ به درخواست مقامات مرکز احیا تالاب‌ها در وزارت منابع آب و موسسه طبیعت عراق به منظور تقویت منطقه بعد از الحاق آن به فهرست میراث جهانی یونسکو انجام می‌گیرد. محل در نظر گرفته‌شده برای نمایشگاه: سکوی بالای خشکی به وسعت 16.365 m² (11.365 ناحیه مربوط به پروژه + 5000 پارکینگ) ، و سکوی بالای آب به وسعت 3.000m² به طوری که نمایشگاه در مجموع ناحیه‌ای به وسعت 19.365 m², با NFA حدود 4.720 m² را در یک طبقه در برمی‌گیرد. محل مورد نظر برای بخش‌های اقامتی بالای آب: 10.840 m² با NFA حدودا 1.780 m² فضای پروژه از دو قسمت اصلی تشکیل شده است: بخش نمایشگاه و بخش‌ اقامتی. بخش نمایشگاه: 1. ساختمان پذیرش 1,500 m² (بلوک ورودی، بلوک خدمات، بلوک کارکنان) 2. نمایشگاه به وسعت m² 2,000 (نمایشگاه فرهنگی، نمایشگاه مضیف، نمایشگاه مشحوف، نمایشگاه فون و فلور، نمایشگاه لباس و صنایع‌دستی) 3. خدمات پذیرایی: m² 470 ( رستوران و کافه داخلی و مدرن، رستوران سنتی سرو ماهی) 4. المضیف m² 140 (مهمانسرای سنتی برای اقامت میهمانان) بخش اقامتی: m² 900 (ویلاهای 4-1 تخته).

ساره الساعدى (1399) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته معماری، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده معماری و شهرسازی.