بررسی عوامل موثر بر اخلاق مصرف آب کشاورزی در شهرستان لردگان

چکیده

کمبود منابع آب در جهان یک تهدید جدی است. تولید و احیاء این منابع آب بسیار پرهزینه و زمان‌بر است. مسئله آب آنقدر مهم است که نباید برای حل بحران آن فقط داده‌های تکنیکی را لحاظ نمود بلکه باید داده‌های اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی نیز مورد استفاده قرار گیرد. آب و منابع زیستی باید مدیریت شوند چون صرفا متعلق به نسل کنونی نیستند، بلکه به عنوان سرمایه‌ای برای نسل‌های آینده محسوب می‌شوند. تاکنون مسائل و مباحث مربوط به اخلاق آب بیشتر در حوزه اخلاق زیست‌محیطی مورد بحث قرار گرفته‌اند. لازم است اخلاق آب به عنوان یک اخلاق کاربردی که مبتنی بر شناخت آب به عنوان یک الزام برای زندگی است توجه بیشتری شود. آب به لحاظ کمی و کیفی عامل محدود کننده اصلی در تولیدات کشاورزی است. لذا بهره‌برداری صحیح و اصولی از آن به ویژه در فعالیت‌های کشاورزی امری مهم است. مشکلات ناشی از افت شدید منابع آبی زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه، همچنین عدم جدی گرفتن بحران آب توسط بهره‌برداران و متصدیان سبب تشدید بحران آب در آینده خواهد شد. از این رو هدف کلی تحقیق بررسی عوامل موثر بر اخلاق مصرف آب کشاورزی در شهرستان لردگان می‌باشد. روش تحقیق به صورت کتابخانه‌ای- میدانی بوده است. پس از تعیین شاخص‌ها و متغیرهای تحقیق از طریق پرسشنامه، داده‌های آماری لازم در منطقه مورد مطالعه جمع‌آوری شده‌اند. با مراجعه به جهاد کشاورزی تعداد کشاورزان 17450 نفر بوده که با استفاده از فرمول کوکران، 219 نفر برآورد شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که کشاورزان مورد مطالعه میانگین سنی بالایی دارند، اکثرا بی‌سواد و سطح درآمدی بین 1-2 میلیون تومان در ماه دارند، تنها درصد کمی از آنان از سیستم‌های آبیاری تحت فشار استفاده می‌کنند، کشاورزی شغل اصلی آنان می‌باشد. همچنین با اصول اخلاق به خوبی آشنا هستند و این اصول را به خوبی باور دارند، آنان با اینکه می‌دانند برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی کاری غیراخلاقی است، اما در عمل بیش از نیمی از آنان اقدام به این نوع برداشت می‌کنند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای موثر بر اصول اخلاق آب را می‌توان شامل، تشکیل تشکل‌های خصوصی اخلاقی، اعتقاد کشاورزان به غیراخلاقی بودن برداشت غیرمجاز منابع آبی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی خلاصه نمود. از آنجایی که در این زمینه منابع کاملی وجود نداشته و تحقیق نو و جدید بوده است، لذا نیازمند توجه بیشتری بر این گونه تحقیقات می‌باشد.

اعظم رنجبر (1397) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مهندسی کشاورزی – توسعه روستایی، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده مهندسی کشاورزی.