ارزش‌گذاری اقتصادی منابع آب‌ زیرزمینی دشت الشتر به روش‌های ارزش‌گذاری مشروط و قیمت‌های بازاری

چکیده

با رشد جمعیت تقاضای آب‌های زیرزمینی برای استفاده‌های کشاورزی، شرب و صنعت افزایش یافته و منجر به کمبود آب در بسیاری از مناطق جهان از جمله ایران شده است. برآورد ارزش اقتصادی آب‌های زیرزمینی در مدیریت صحیح منابع آب امری ضروری است. پژوهش حاضر با استفاده از فنون تلفیقی مصاحبه و پرسش‌نامه و با هدف انجام بررسی‌های میدانی برای دستیابی به اطلاعاتی در مورد قیمت‌های محلی آب زیرزمینی و نیز به منظور برآورد میانگین تمایل به پرداخت جامعه روستاییان ساکن در شهرستان سلسله به عنوان شاخصی از ارزش واقعی آب‌های زیرزمینی طراحی و اجرا گردیده است. در همین رابطه، برخی از مهم‌ترین متغیرهای اقتصادی- اجتماعی جامعه مورد مطالعه و نقش آنها در اصلاح نظام حفاظت و مدیریت بهینه منابع آب زیرزمینی، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. جامعه آماری در این پژوهش روستاییان شهرستان سلسله، همان برداشت کنندگان اصلی منابع آب زیرزمینی بوده و حجم نمونه نیز با کمک فرمول کوکران، 490 بدست آمده است. استناد به قیمت‌های بازاری در محدوده مطالعاتی، میانگین قیمت هر مترمکعب آب زیرزمینی 1749 ریال و ارزش اقتصادی کل آب‌های زیرزمینی 555.307.500.000 ریال برآورد شد. این درحالی است که میانگین تمایل به پرداخت هر خانوار برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی دشت الشتر 1.758.920 ریال در سال تخمین زده شده است. نتایج پژوهش نشان داده‌اند که ارزش کل حفاظتی آب‌های زیرزمینی در دشت الشتر 548/8913979927 ریال در سال و ارزش حفاظتی یک مترمکعب آب زیرزمینی برای جمعیتی که تمایل به پرداخت خود را اظهار کرده‌اند، بر اساس روش ارزش‌گذاری مشروط 647/208 ریال است. همچنین مشاهده شد که متغیرهای مبلغ پیشنهادی، درآمد سالانه خانوار و تحصیلات به صورت معناداری بر روی تغییر تمایل به‌پرداخت پاسخ‌گویان تاثیرگذارند. 7/80 درصد پاسخ‌گویان با تغییر سیستم آبیاری از روش سنتی به بارانی، 7/81 درصد با تغییر الگوی کشت و 7/65 درصد نیز با تغییر الگوی معیشت، آمادگی خود را برای مشارکت در برنامه‌های حفاظت منابع آب‌های زیرزمینی منطقه مورد مطالعه اعلام کردند.

پیام آموزگاری (1396) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مهندسی منابع طبیعی – آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس.