بررسی اثرات تغییر اقلیم بر اقتصاد پروژه‌های منابع آب با استفاده از یک مدل هیدرولوژیکی-اقتصادی

چکیده

حوضه‌ی آبریز حله یکی از حوضه‌های آبریز جنوب کشور بوده که به دلیل اقلیم خشک و نیمه خشک در سال‌های اخیر با مشکلاتی درزمینه‌ی تأمین آب، عمدتاً جهت مصارف کشاورزی مواجه شده است. به دلیل وقوع پدیده‌ی تغییر اقلیم انتظار می‌رود که این کمبود آب برنامه‌های توسعه‌ای کشاورزی درنظرگرفته‌شده برای این حوضه‌ی آبریز را تحت تأثیر قرار داده و مشکلات بیشتری برای اقتصاد کشاورزی حوضه ایجاد کند. در این مطالعه، با توسعه‌ی یک مدل اقتصاد منابع آب متشکل از سه ماژول شبیه‌سازی هیدرولوژیکی، تخصیص آب و تحلیل اقتصادی، اقدام به بررسی آثار تغییر اقلیم بر اقتصاد پروژه‌های منابع آب شده است. در ابتدا با استفاده از نرم‌افزار SWAT به‌عنوان ماژول هیدرولوژیکی حوضه‌ی آبریز، اقدام به انجام شبیه‌سازی هیدرولوژیکی حوضه شده است. پس از انجام فرآیند واسنجی با استفاده از نرم‌افزار SWAT-CUP، خروجی‌های این ماژول در مرحله‌ی بعد به نرم‌افزار WEAP به‌عنوان ماژول تخصیص آب وارد شده و اقدام به شبیه‌سازی منابع و مصارف مختلف آب می‌شود. در مرحله‌ی بعد با استفاده از نرم‌افزار LARS-WG5، اقدام به اعمال آثار تغییرات اقلیمی بر سری‌های زمانی داده‌های هواشناسی شده و داده‌های تولیدشده به‌عنوان ورودی به ماژول شبیه‌سازی هیدرولوژیکی معرفی می‌شوند. در این مرحله اقدام به ارزیابی آثار تغییرات اقلیمی بر آبدهی رودخانه‌ها شد که مشاهده می‌شود که آبدهی رودخانه‌ها در آینده‌های زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت به ترتیب تا 13، 17 و 20 درصد کاهش خواهند یافت. در ادامه از این سری‌های زمانی آبدهی به‌عنوان ورودی به ماژول تخصیص آب به‌منظور تحلیل اقتصاد پروژه‌های منابع آب استفاده‌ می‌شود. در انتها نیز با درنظرگرفتن سیمای کلی توسعه‌ی حوضه‌ی آبریز حله، اقدام به تحلیل چهار استراتژی مختلف توسعه‌ای می‌شود. نتایج حاصل‌شده نشان‌دهنده‌ی افزایش قابل‌ملاحظه‌ی منافع خالص حاصل در صورت اتفاق حداکثر میزان توسعه‌ی پیش‌بینی شده است، درصورتی‌که با درنظرگرفتن آثار تغییرات اقلیمی بر منابع آب در دسترس در آینده، اختلاف میان استراتژی‌های توسعه‌ای کاهش قابل‌ملاحظه‌ای خواهدیافت. در انتها نشان داده می‌شود که در صورت اعمال آثار تغییرات اقلیمی بر منابع آب، میزان توسعه‌ی سیستم‌های منابع آب محدود شده و لازم است که در ارائه‌ی طرح‌های توسعه‌ای زیرساخت منابع آب در کشور، این آثار اعمال شوند.

بهداد شاهرخی موسوی (1397) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مهندسی عمران – مهندسی و مدیریت منابع آب، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده مهندسی عمران.