چکیده
بحران‌های آبی در بسیاری نقاط جهان به عنوان چالش‌هایی اصلی در برابر توسعه پایدار مناطق شناخته می‌شوند. یکی از راه‌حل‌های مواجهه با چالش‌های مربوط به کم‌آبی، استفاده از سیستم‌های یک‌پارچه آب-اقتصاد- محیطزیست برای سیاست‌گذاری پایدار منابع آب منطقه‌ای است. با این حال، هنوز سیاست‌گذاری منطقه‌ای منابع آب در استان‌های ایران بر اساس یک سیستم یک‌پارچه برای تخصیص منابع آب در قالب یک فرآیند هماهنگ در توسعه پایدار بخش‌های آبی، اقتصادی-اجتماعی و محیطزیست انجام نمی‌شود. هدف این پژوهش تعیین شاخص یک‌پارچه آب-اقتصاد-محیطزیست برای سیاست‌گذاری منطقه‌ای منابع آب در استان‌های ایران با بهره‌گیری از سیستم ارزیابی جامع فازی و رویکرد آنتروپی بوده است. برای این منظور، پس از تعیین شاخص آب- اقتصاد – محیطزیست بر اساس جدیدترین مبانی نظری و تجربی، این شاخص برای 31 استان در کشور ایران برآورد شده است. همچنین وضعیت هر یک از استان‌های کشور در زیرشاخص‌های پنج‌گانه منابع آب، تکنولوژی و حمل‌ونقل، اقتصادی، اجتماعی و محیطزیست تعیین شده است. مطابق یافته‌های پژوهش، استان‌های اردبیل، کرمان، خراسان شمالی، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، قزوین، مرکزی و یزد دارای وضعیت نسبتاً ضعیف در زیرشاخص منابع آب بوده‌اند. همچنین نتایج حاصل از برآورد شاخص کل آب- اقتصاد- محیطزیست، استان‌های گیلان، مازندران، چهارمحال بختیاری و خوزستان به عنوان مناسب‌ترین استان‌های ایران برای اجرای راهبرد آب مجازی شناخته می‌شوند. در سایر استان‌های کشور نیز، بسته به وضعیت قوت یا ضعف آن استان در هر یک از ابعاد پنج‌گانه در شاخص یک‌پارچه آب- اقتصاد- محیطزیست، نیازمند اتخاذ رویکرد و سیاست‌گذاری متناسب با شرایط خاص آن استان برای دستیابی به توسعه منطقه‌ای پایدار وجود دارد.
محمد هادی اکبرزاده، مسعود خداپناه و منصور زراء نژاد، فصلنامه اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، دوره 28، بهار و تابستان، شماره پیاپی 21، شهریور 1400، صفحه 74-41 .