چکیده
هدف پژوهش حاضر، شناسایی استراتژیهای معیشتی بهرهبرداران چاه آب کشاورزی در استان خراسان جنوبی بود. جامعه آماری تحقیق بهرهبرداران چاه آب کشاورزی در آن استان و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 237 نفر تعیین شد. ابزار تحقیق چکلیست و پرسشنامه بود. اطلاعات خشکسالی از سایت سازمان هواشناسی گردآوری شد. دادههای پیمایش با نرمافزار SPSS24 و دادههای هواشناسی با نرمافزار DIPP تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که ازنظر میزان وابستگی معیشت خانوار به آب چاه کشاورزی سه استراتژی وابستۀ مستقیم، وابستۀ غیر مستقیم و غیر وابسته نسبت به چاه آب در بین بهرهبرداران وجود دارد. در استراتژی اول بهرهبرداران از نظر میانگین دو متغیر سن و سابقۀ فعالیت کشاورزی از دو گروه دیگر بیشتر و همچنین از نظر دو متغیر سهم آب کشاورزی تحت مالکیت و تعداد شرکت در کلاس آموزشی از دو گروه دیگر کمتر بودند. میانگین ساعت آب چاه تحت مالکیت و میانگین تعداد دوره آموزشی در بین بهرهبرداران استراتژی غیر وابسته نسبت به دو گروه دیگر بالاتر بود. همچنین بهرهبرداران چاه آب کشاورزی با استراتژی معیشتی وابسته غیرمستقیم ازلحاظ میانگین متغیرهای سن، سابقه بهرهبرداری از چاه آب و سابقۀ فعالیت کشاورزی مابین دو گروه دیگر قرار دارند. همچنین نتایج آزمون همبستگی نشان داد که بین متغیرهای سابقۀ بهرهبرداری از چاه آب کشاورزی، سابقۀ فعالیت کشاورزی، شرکت در کلاسهای آموزشی، میزان ساعت تحت مالکیت بهرهبردار، در دسترس بودن آب کشاورزی، شدت خشکسالی و مدت خشکسالی با شاخص تنوعپذیری معیشت ارتباط مثبت و معنیداری وجود دارد.
بهمن خسروی پور، منصور غنیان و آزاده بخشی، دوفصلنامه توسعه محلی، دوره 12، شماره 2، پاییز و زمستان 1399، اسفند 1399، صفحه 359-333 .
