چکیده
دریاچه ارومیه یکی از دریاچه‌های مهم و تاریخی کشور ماست. از اواسط دهه80 که سطح آب دریاچه ارومیه بطور چشمگیری شروع به کم شدن کرد، بررسی نوسانات سطح آب دریاچهها به لحاظ اهمیت، ماهیت و موقعیت این مجموعه‌های آبی در سال‌‌های اخیر اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده‌است. سازمان محیط زیست ایران اکثر نقاط این دریاچه را به عنوان پارک ملی شناسایی نموده‌است. این اکوسیستم کم نظیر به دلیل تغییرات اقلیمی یا حتی پروژه‌های شکست خورده و بهره‌بری نامناسب خشک شده است.احیا این دریاچه از ضرورت خاصی برخوردار است و آثاری که بر محیط زیست سالم می‌گذارد حائز اهمیت است. با مطالعه در مقالات و کتاب‌هایی در این زمینه، می‌توان دریافت که نقش مردم و دولت در جهت حفظ سایر منابع و یا حتی احیا دوباره این دریاچه چه می‌تواند باشد.همچنین به بررسی اهمیت دریاچهها در حقوق ایران و حقوق بین‌الملل و موافقت‌نامه و کنوانسیون‌های مهم از جمله کنوانسیون رامسر می‌پردازیم.همچنین راهکارهای پیشنهادی با تکیه بر حقوق داخلی و اسناد بین‌المللی، راهی در جهت احیا این دریاچه مهم و پیشروی به سوی یک محیط زیست سالم با تکیه بر اصول مربوطه از اهمیت بحث و بررسی در این زمینه است. همچنین با تمرکز بر روی برنامه‌های احیا، قدمی به سوی محیط زیست سالم برداشته می‌شود. حفاظت از منابع طبیعی و ملی همچون دریاچه ارومیه، با حفاظت از محیط زیست سالم بر پایه حق بهداشت و اصل احتیاط، هم قواعد بین‌المللی رعایت می‌شوند و هم منابع طبیعی برای نسل‌های آتی نگهداری خواهد شد. درانتهای این رساله به این نتیجه می‌رسیم که یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل بحران زیست محیطی دریاچه ارومیه، کشاورزی است. با وجود مصوبه ممنوعیت توسعه سطح زیر کشت اراضی کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی در شناسایی و اقامه دعوا علیه توسعه دهندگان اهمال ورزیده و باعث رشد روند توسعه شدند. در دهه‌های گذشته علاوه بر هدر رفت آب در حوضه و عدم تخصیص حق آب دریاچه، هیچ بهبودی در معیشت و امنیت غذایی مردم منطقه ایجاد نشده و عدم تخصیص حق آب دریاچه ارومیه منجر به پسروی آب، کاهش وسعت آن به میزان قابل توجه و تبدیل شدن قسمت های اعظم آن به نمکزار شد.
افسانه یمینی سلطان (1402) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق – حقوق بین‌الملل، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، دانشکده حقوق و الهیات.
