چکیده
تفکر کمیت گرای دوران معاصر، همچنان که به معماری، ساختمان و شهر نگاه ماشینی دارد، طبیعت و عناصر موجود در آن را نیز به مثابه ماشینی قلمداد می نماید که حداکثر بهره وری اقتصادی از آن مدنظر می باشد. در این میان آب به عنوان یکی از اساسی ترین عناصر طبیعی، از روزگاران کهن، تأثیر بسزایی در شکل گیری و اثر بخشی فضاهای شهری و معماری داشته است. این در حالی است که امروزه نحوه ی ارتباط انسان با این عنصر حیات‌بخش دگرگون گردیده است. به همین منظور چگونگی ارتباط مجدد و احیا فرهنگ به کارگیری آب در معماری، نیاز به بازنگری در روش‌های طراحی دارد. نوشتار حاضر بر آن است تا ضمن بیان مبانی مفهومی، کارکری و زیبایی‌شناختی آب و تحلیل این سه نظام در مصادیق معماری ایران، زمینه‌ی بهره‌گیری از تجارب گذشتگان را با تأکید بر احیای سه بعد مادی، معنوی و روانی آب فراهم آورد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان از توجه ژرف گذشتگان به دسترسی به منابع آب چه در رابطه ساختاری میان آب و شهر و چه در استفاده از آب در کالبد و فضای معماری دارد به گونه‌ای که همواره جلوه‌های مختلف آن، علاوه بر تهییج و تحریک گرایش انسان به زیبایی، بلکه فراتر از آن به عنوان عنصری با ویژگی‌های والای معنوی و روحانی در طرح‌های انسانی حضور یافته است. روش تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش توصیفی- تحلیلی می‌باشد که بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی و بررسی‌های میدانی صورت گرفته است.
مریم حقایق (1390) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده هنر و معماری.
