چکیده
تغییرات اقلیمی و رشد فزاینده جمعیت، مشکل کمآبی در مناطق خشک را به چالش جدی برای پایداری بسیاری از سکونتگاه‌های انسانی تبدیل کرده است. بررسی دیدگاهها و اولویتهای ذینفعان محلی نقش کلیدی در موفقیت برنامههای سازگاری با کمآبی بر عهده داشته و در مطالعات پیشین کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با بهرهگیری از روششناسی کیو به تحلیل راهکارهای سازگاری با کمآبی در شهرستان تایباد از دیدگاه کنشگران کلیدی پرداخته است. بهاینمنظور ابتدا فضای گفتمان راهبردهای سازگاری محلی از طریق تحلیل محتوای 20 مصاحبه با خبرگان محلی ایجاد شد که پس از پالایش و دستهبندی 30 گزاره کلیدی راهکار سازگاری با کمآبی در قالب 6 مولفه محوری دستهبندی شد. سپس گزارههای منتخب با استفاده از جدول کیو توسط 35 نفر از کنشگران محلی که به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند، اولویتبندی شد. در نهایت دادههای جمعآوری شده در نرمافزار KADE با روش تحلیل مولفههای اصلی PCA و چرخش واریماکس تحلیل شدند. براساس یافتههای پژوهش تاکید بر فعالیتهای آموزشی-ترویجی، مداخلات نهادی و مدیریت مصرف منابع آب به ترتیب سه دیدگاه محلی راهکارهای سازگاری با کمآبی را تشکیل میدهند که توسعه و تسهیل مشاغل غیرکشاورزی و تقویت نهادهای ارتقای راندمان و بهرهوری منابع آب پیشنهاد میشود.
اصغر طهماسبی و فاطمه نعمتی جوزقانی، فصلنامه آب و توسعه پایدار، دوره 11، شماره 3، شماره پیاپی 33، انتقال آب، آذر 1403، صفحه 84-73.
