چکیده
پس از فروپاشی اتحاد شوروی و استقلال جمهوری‌ها، روابط اقتصادی پیشین بین جمهوری‌های آسیای مرکزی برهم خورده و روابط بازار حاکم شده است. در برخی موارد تنش بین ازبکستان با قرقیزستان و تاجیکستان برای استفاده ابزاری از جریان آب‌های فرامرزی به‌سوی ازبکستان و قزاقستان سبب اعلام موضع تند کشورهای پایین‌دست آب‌های فرامرزی و حتی تهدید به استفاده از ابزارهای نظامی درصورت اعمال محدودیت شده است. آب و رودخانه‌های فرامرزی می‌تواند هم سرچشمه تنش‌ها و کشاکش‌ها و هم منشاء حسن هم‌جواری و همکاری در سراسر جهان شود. معمولاً کشورهای واقع در بخش علیای رود می‌توانند بر سرنوشت و روند توسعه اقتصادی- اجتماعی کشورهای سفلای رود تأثیر گذار باشند. آنها می‌توانند با تغییر مسیر رود یا تهدید به انجام آن، کشورهای در مسیر را به‌سمت و سوی سیاست‌های مورد نظر خود جهت دهند. از راه‌های حل مسئله آب در آسیای مرکزی می‌توان به مدیریت آب، اجرای دقیق برنامه تنظیم خانواده و تشویق به کاهش جمعیت، اعمال مدیریت یکپارچه آب( به‌شکلی که همه طرف‌ها که سهم و نفع می‌برند، در آن دخالت داشته باشند) و مهم‌تر از همه همکاری و هماهنگی بین کشورهای حوزه آسیای مرکزی اشاره کرد.
بهرام امیراحمدیان و مهدی ناصری، مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 6، شماره 12، شماره پیاپی 12، شهریور 1392، صفحه 20-1 .
