چکیده
آب فراوان‌ترین ماده بر روی کره زمین است. با وجودی که 70 درصد کل کره زمین را آب تشکیل می‌دهد، اما آب شیرین و آشامیدنی در سیاره ما فوق‌العاده کمیاب است. هرگونه حیات نیازمند حضور آب است. رشد جمعیت، افزایش آلودگی و خشکسالی‌های پی‌درپی و … سبب ایجاد بحران دسترسی به آب شیرین و سالم شده است. همه این موارد نمونه‌هایی است که اگر به خوبی مدیریت نشود؛ می‌تواند منجر به رخداد بحران و تنش و افزایش آن‌ها گردد همان‌طور که؛ بسیاری از جنگ‌ها از جمله جنگ 6 روزه در خاورمیانه بر سر به دست آوردن منابع آبی بیشتر صورت گرفته است. تاثیر تصمیمات و عملکردهای سیاسی بر فضای جغرافیایی، دگرگونی فضایی و اجتماعی را به دنبال دارد که به تولید نیروهای فشار منجر می شود و این نیروهای اجتماعی در همه سیستم‌های سیاسی منجر به تغییر و اصلاح سیاست‌ها و عملکردهای سیاسی می‌گردد و حتی نظام ارزش و ایدئولویی و پیش فرض‌های آن‌ها را نیز متحول می‌کند. زاینده‌رود یا زنده‌رود به معنی رود زندگی بخش، بزرگترین رودخانه فلات مرکزی ایران است، که از کوه‌های زاگرس مرکزی سرچشمه گرفته است. رودخانه زاینده‌رود سال‌هاست که برای مقاطع بلندمدت خشک شده است. این مشکل از اوایل دهه 70 شمسی به دلیل سیاست‌گذاری‌های خاص آغاز شد. پژوهش حاضر، یک پژوهش توصیفی – تحلیلی می‌باشد، که اطلاعات مورد نظر آن از روش کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه، مصاحبه) برداشت و گردآوری شده است. سوال اصلی این پژوهش عبارت است از: نقش سیاست در ایجاد بحران آب زاینده‌رود چگونه است؟ در این پژوهش سعی برآن شده است، تا نقش سیاست در سطوح مختلف ملی، منطقه ای- محلی، در ایجاد بحران آب رودخانه زاینده‌رود و حوضه آبریز آن بررسی شود. نتیجه کلی آن نقش و اثرگذاری سیاست ملی و منطقه‌ای- محلی بر ایجاد و یا تشدید کم آبی، بحران آب بوده است و در برخی موارد نیز منجر به اعتراضات، تنش و درگیری‌های اجتماعی شده است.
مهسا تاتاری (1399) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا – جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی
