چکیده
سکونتگاه‌های روستایی ایران در طی سه دهه أخیر با مشکلات فراوانی در ابعاد مختلف محیطی، اقتصادی و اجتماعی روبرو بوده‌اند که باعث تشدید ناپایداری‌ها در این سکونتگاه‌ها شده است. منطقه سیستان ایران نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای که دارد در طول تاریخ همواره مواجه با ناپایداری‌ها، مسایل و مشکلات زیادی از جمله خشکسالی‌های طولانی و متوالی، طوفان‌های شدید همراه با گرد و غبار و ماسه‌های روان بوده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی وضعیت ناپایداری سکونتگاه‌های روستایی پیرامونی مرز و تالاب در شهرستان‌های هیرمند و نیمروز می‌باشد. روش تحقیق حاضر، توصیفی- تحلیلی است که در آن جمع‌آوری اطلاعات به دو صورت مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی انجام شده است. مطالعات در دو سطح روستاییان و روستا انجام گردیده و جامعه آماری نیز در دو سطح روستا و خانوار بوده است که بر طبق فرمول کوکران تعداد 28 روستا برای روستاهای پیرامون مرز و 28 روستا برای روستاهای پیرامون تالاب هامون محاسبه گردید. سپس با استفاده مجدد از فرمول کوکران به ترتیب تعداد 341 خانوار برای سکونتگاه‌های روستایی پیرامون مرز و 345 خانوار برای سکونتگاه‌های روستایی پیرامون تالاب هامون به عنوان حجم نمونه انتخاب شده‌اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل تصمیم‌گیری چند معیاره تاپسیس و نرم‌افزارهای Excel،Expert choice ، ArcGIS، SPSS و آزمون‌های آماری من‌ویتنی و T تک‌نمونه‌ای استفاده شده است. با توجه به نتایج پژوهش، بین خانوارهای ساکن در سکونتگاه‌های روستایی پیرامون مرز و تالاب هامون از نظر میانگین درآمد اختلاف معناداری وجود دارد. با این وجود، بر اساس نتایج آزمون من ویتنی، سکونتگاه‌های روستایی پیرامون مرز و تالاب هامون از نظر میزان بیکاری، اختلاف معناداری با یکدیگر نداشته‌اند. همچنین نتایج دیگر پژوهش مؤید آن است که میزان توان تحمل‌پذیری و قابلیت زندگی در سکونتگاه‌های روستایی پیرامون مرز و تالاب هامون در شهرستان‌های هیرمند و نیمروز با یکدیگراختلاف معناداری ندارند.
حسین صفدری ادیمی (1397) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا – جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی ـ مدیریت توسعه پایدار روستایی، دانشگاه زابل، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
