چکیده
در دههای اخیر پیشرفتهای مهم و شگرفی در تمامی مسائل اعم از اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حتی زیستمحیطی و در نحوه طراحی و اجرای سازههای مهندسی به وجود آمده است، به نحوی میتوان آثار مطلوب آنها را در زندگی مردم مشاهده کرد. با این حال و در این میان نیز به پایداری یا توسعه پایدار در محیط زیست توجه شده است اما آنچه در اینجا بعنوان یک پیامد نگرانکننده وجود دارد کم اهمیت دادن پایداری و حفظ ژئوتوریسمها مخصوصاً در کشوری همچـون ایران که منشأ، منبع و سرآمد گردشگری زمینشناختی هست. این را میتوان تا حد تخریب و نابود کردن مناظر طبیعی زمین (زمین دیسها) در اثر فعالیتهای انسانی مشاهده کرد. دیدنیها، سیماها و پدیدههای زمینشناسی یکی از جذابترین و زیباترین زمینههای گردشگری است که میتواند در ژئوتوریسم یا زمینشناسی گردشگری (زمینگردی) بعنوان چشمانداز اقتصاد آینده ایران، بسیار مورد توجه قرار گیرد. کشور ایران دارای طبیعتی زیبا و اقلیم متنوع و سرشار از پدیدههای منحصر به فرد علوم زمین و ژئومورفولوژی (پدیدههای زمین شناختی) میباشد که بررسی این جاذبهها برای شناخت بیشتر آنها ضروری به نظر میرسد. در این تحقیق پدیده ژئوتوریسمهایی در غرب دریاچه ارومیه (شهرستان ارومیه – مرکز استان آذربایجان غربی) مورد بررسی قرار گرفته تا به این وسیله راهی برای حفظ چشماندازها و ذخایر طبیعی مهیا گردد و با گسترش و حفظ ژئوتوریسم، امکانات ایجاد کاربری اقتصادی برای چشماندازهای زمینشناسی و طبیعی و در نتیجه تأمین اعتبارات لازم را در جهت حفظ آنها فراهم شود. همانطور که میدانیم قرن 21 دوره چالشهای بزرگ زیستمحیطی نام گرفته است و در این میان دریاچه زیبا و وسیع ارومیه به عنوان یکی از بارزترین و مهمترین ژئوتوریسم منطقه مطرح هست. این دریاچه زیبا به دلیل وسعت زیاد، آب درمانی و لجن درمانی، وجود مناظر زمینشناسی، گردشگری و حتی اشتغالزایی در توسعه پایدار نقش مفیدی دارد و لذا اخیراً عوامل طبیعی و بویژه فعالیتهای انسانی باعث نابودی و خشکسالی آن شده بطوری که پویایی و حیات خود را در افول میبیند. این ژئوتوریسم در منطقه از نظر توانمندیهای اقلیمی، زمینشناسی، اکولوژیکی، خاکشناسی (فرسایشی و هوازدگی)، رسوبشناسی (نمکشناسی) و اقتصادی نقش بسیار مهم و حیاتی را در منطقه ایفا میکند. ولی در حال حاضر شواهد موجود آن میگویند که: “یک فاجعه زیستمحیطی در حال وقوع است و برای توقف آن چه باید کرد و چه کسانی مسول هستند؟”
علی حبیبی (1396) پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته زمینشناسی – زمینشناسی زیستمحیطی، دانشگاه ارومیه، دانشکده علوم پایه.
