چکیده
طی دهه‌های اخیر شهرسازی به عنوان یک از عمده‌ترین و تاثیرگذارترین فعالیت‌های انسانی به موازات تغییرات اقلیمی جهانی، ماهیت طبیعی چرخه آب را دگرگون ساخته و در عملکرد کارای این سامانه تداخل ایجاد کرده است. ادامه چنین روندی موجب کاهش کیفیت اکوسیستم‌های آبی، افزایش رواناب‌های شهری و بروز سایر تبعات منفی اکولوژیکی و کالبدی بر پیکر شهرها به ویژه کلانشهرهایی نظیر تهران خواهد شد. دریاچه‌ی خلیج‌فارس، دریاچه‌ای مصنوعی است که در شمال غرب تهران و منطقه 22 شهرداری، در سال 1392 با هدف توسعه گردشگری، بالا بردن توان اکولوژیکی منطقه و همچنین تلطیف هوای منطقه، حوزه غرب و کل شهر تهران ساخته شد. با توجه به روند رشد جمعیت و مهاجرت به تهران و از طرفی کاهش منابع آب مفروض، بنظر می‌رسد که تداوم توسعه‌ی با توجه به بوم‌شهر در بستر حاشیه این محدوده، بحث پر چالشی است. در نتیجه پژوهش حاضر درصدد است تا بتواند ضمن تبیین شرایط حاکم بر تهران و بومی‌سازی الگوی مناطق حساس به آب، راهکارها و الگویی ارائه دهد تا با اجرای آن، امکان برنامهریزی فضای حاشیه دریاچه خلیج‌فارس تهران فراهم آید. ضرورت این تحقیق انطباق با بوم‌شهر خصوصا در رابطه با آب با تاکید بر رویکرد حساس به آب، بیان مسئله این پژوهش امکان برنامهریزی حساس به آب فضای حاشیه دریاچه خلیج‌فارس تهران، مهمترین هدف این تحقیق ارائه الگو برنامهریزی شهری حساس به آب در بستر حاشیه دریاچه خلیج‌فارس، نوع مطالعه به صورت اکتشافی، بر حسب هدف کاربردی، براساس شیوه‌‌های گردآوری داده‌ها توصیفی از نوع پیمایشی، بر مبنای ماهیت داده‌ها پژوهشی آمیخته (کیفی- کمی) و به لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های آزاد و دولتی تهران است که در حوزه‌های محیط زیست، عمران و شهرسازی حضور فعال دارند. در این پژوهش از نرم‌افزارهایSPSS 22 ، Maxqda 10 و Smart pls 3 استفاده شده است. مسیر کلی این پژوهش به این صورت است که ابتدا با جمع‌آوری اطلاعات با روش کتابخانه‌ای به بررسی چارچوب مفاهیم پایه و ادیات تحقیق پرداخته شد و در ادامه با روش شناسی پژوهش و با استفاده از ابزارهای مورد استفاده مانند مصاحبه و پرسشنامه، با نظر به شناخت ویژگی‌های محدوده مورد نظر، به تدوین شاخص‌های برنامهریزی حاشیه دریاچه خلیج‌فارس با رویکرد حساس به آب پرداخته شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شرایط علّی، عوامل زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها و پیامدها بر برنامهریزی حاشیه دریاچه خلیج فارس با رویکرد حساس به آب در منطقه 22 تهران تاثیرگذار هستند.
فاطمه سلمانی (1400) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته شهرسازی – برنامهریزی شهری، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی.
