چکیده
آب به‌عنوان یکی از منابع حیاتی، نقش مهمی در توسعه سیاسی و استقرار قدرت حکومت‌ها در طول تاریخ داشته است. دوران نخست حکومت عباسیان بر قلمرو اسلامی از سال 132 تا 232 هـ.ق، یکی از دوره‌های برجسته در تاریخ اسلام به لحاظ به‌کارگیری آب در عرصه‌های مختلف به‌منظور تحکیم قدرت سیاسی این حکومت به شمار می‌رود. بنابراین، بررسی تأثیر آب بر اقتدار سیاسی خلافت عباسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین نقش آب در مقبولیت اجتماعی- سیاسی و روابط خارجی حکومت عباسیان با سایر سرزمین‌هاست. بدین منظور به روش کیفی و به‌صورت توصیفی- تحلیلی اقدامات مدیریتی، نظارتی و اصلاحی دستگاه حاکمیت عباسی در حوزه منابع آب مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که خلفای عصر اول عباسی با مدیریت استراتژیک منابع آب، توانستند زمینه‌های توسعه و شکوفایی سیاسی، نظم اجتماعی و رضایت عمومی را برای حکومت خود فراهم آورند. بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر، برای بهره‌برداری بهینه از منابع آب و تحکیم قدرت سیاسی، تأمین و توزیع آب بر اساس نیازهای جامعه توصیه می‌شود. همچنین، باتوجه‌به اهمیت مدیریت منابع آب، اطلاع‌رسانی و آموزش مناسب به جامعه در این زمینه بسیار ضروری است.
معصومه طهماسبی (1402) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته تاریخ – تاریخ اسلام، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده ادبیات.
