چکیده
این پژوهش با اشارۀ کوتاه به مشکلات فنی کمبود آب زایندهرود، به چالشهای حقوقی و پیشینۀ تملک آب در این حوضه میپردازد. بررسیها نشان میدهد هرچه مشکلات فنی تأمین آب بیشتر شود، نظم نهادینهشدۀ پیشین براساس طومار شیخ بهایی و مباحث مربوط به مالکیت آب و نقش دولت در مدیریت آن جدیتر شده است. برخی آب زایندهرود را از انفال دانسته و دولت را مجاز میدانند تا براساس تشخیص خود با آن برخورد کند. این پژوهش با تحلیل ابعاد حقوقی مالکیت آب در این حوضه و تأثیری که مسائل ناشی از آن بر عدالت در فرایند توسعه، مالکیت اشخاص، نظم عمومی و حق دسترسی بشر به آب دارد، میخواهد با استناد به جنبههای حقوق بشری آب، قوانین داخلی، منابع فقهی و تعریف مالکیت عمومی و دولتی و تبیین جایگاه طومار شیخ بهایی، مدیریت بر کل آب را حق دولت بهحساب آورد، اما مالکیت آب زایندهرود طبیعی و آب الحاقی تونل اول کوهرنگ را بخشی از آب رودخانه متعلق به حقابهداران و سهمبران دانسته و آن را از دایرۀ انفال یا اموال دولتی خارج کند.
قدرتالله نوروزی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دوره 48، شماره 4، دی 1397، صفحه 886-867 .