تحلیل اثر معیشت‌های حامی محیط‌زیست بر پایداری تالاب‌ بین‌المللی کانی‌برازان

چکیده

معیشت چیزی فراتر از شغل و اساس توسعه انسانی و اقتصادی است. معیشت دربرگیرنده فعالیت‌ها، قابلیت‌ها و دارایی‌ها برای گذران زندگی است. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثر معیشت‌های حامی محیط زیست بر پایداری تالاب‌ بین‌المللی کانی‌برازان، انجام گرفت. روش انجام پژوهش پیمایشی بوده و داده‌ها به روش توصیفی ـ همبستگی و علی ـ مقایسه‌ای تحلیل شدند. جامعه آماری پژوهش، افرادی بودند که در پروژه‌های تنوع‌بخشی به معیشت‌های روستایی فعالیت داشته و عضو کارگروه‌های تشکیل شده در این پروژه‌ها بودند (160 = N). با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، تعداد 115 نفر از این افراد به‌صورت طبقه‌ای با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار سنجش پژوهش، پرسشنامه‌ای محقق ساخته و بر اساس مبانی نظری پژوهش، بود که روایی و پایایی آن توسط پانل متخصصان و ضریب آلفای کرونباخ (همه بخش‌ها بالاتر از 7/0) بررسی و تأیید شد. داده‌ها به روش کمی و با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی و مدل‌سازی معادلات ساختاری و در محیط نرم‌افزارهای (SPSS)، (Excel) و (AMOS)، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. نتایج بررسی پایداری تالاب کانی‌برازان نشان داد که پایداری تالاب کانی‌برازان در سطح نسبتاً خوبی قرار دارد و ابعاد اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی (محیط‌زیستی) به ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم پایداری تالاب قرار گرفتند. نتایج بررسی ابعاد معیشت‌های حامی محیط زیست نشان داد که این ابعاد اثرات نسبتاً خوبی بر پایداری تالاب داشته‌اند. مهمترین ابعاد معیشت‌های حامی محیط زیست، عبارتند از: بعد فرهنگی و اجتماعی، بعد آموزش و توانمندسازی ذی‌نفعان (ظرفیت‌سازی)، بعد کارآفرینی و مدیریت بازار و شبکه‌‌سازی و نهادسازی. بر اساس بخش دیگری از نتایج، سرمایه‌‌های پنج‌گانه معیشت پاسخگویان بالاتر از حد متوسط و نسبتاً خوب محاسبه گردید و سرمایه‌های طبیعی، فیزیکی، مالی، انسانی و اجتماعی به ترتیب مهم‌ترین سرمایه‌‌های پنج‌گانه معیشت پایدار می‌باشند. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که بین روستاهای مورد مطالعه و معیشت‌های حامی محیط‌زیست بر اساس میزان پایداری تالاب کانی‌برازان تفاوت معنادارای وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که متغیرهای سرمایه اجتماعی و شبکه‌سازی و نهادسازی، پیشگو کننده‌های اصلی پایداری تالاب کانی‌برازان به‌شمار می‌آیند. همچنین نتایج بیانگر آن است که مدل معادله‌ ساختاری روابط میان پایداری تالاب‌کانی‌برازان، از برازش مناسب و قابل‌پذیرشی برخوردار است و مؤلفه‌های مورد استفاده تحقیق، صحت و سازگاری مدل پیشنهادی را با مدل نظری و روابط میان پایداری تالاب‌کانی‌برازان، تأیید می‌کند.

سحر آهنگری (1403) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مهندسی کشاورزی – ترویج و آموزش کشاورزی پایدار – ترویج کشاورزی پایدار و منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی.