چکیده
در دهه 1960 یعنی در زمان شروع اولین موج مدرن تفکر «سبز» و برداشت‌های سیاسی در کشورهای پیشرفته، که به محیط زیست‌گرایی معروف است، مسائل زیست‌محیطی و متغییرهای زیست‌محیطی به تحقیقات اقتصادی راه یافتند. تحقیق حاضر نیز در زمره‌ی این تحقیقات است که به بررسی عوامل موثر بر رفتار مصرف‌کنندگان آب در تهران می‌پردازد. آب عنصری است حیاتی که حدود چهارپنجم کره زمین را تشکیل داده و در تمام ابعاد زندگی ساکنین آن دخیل می‌باشد. اغلب فعالیت‌های انسان وابسته به آب است. تولید محصولات کشاورزی، دامی، صنعتی و همچنین بهداشت و سلامت انسان کاملاً به آب وابسته است. بحران آب و روش‌های مدیریت آن در کشور ما که در منطقه خشک و نیمه خشک خاورمیانه قرار دارد حائز اهمیت است. شهر تهران نیز به عنوان پایتخت و این که از لحاظ سیاسی-اجتماعی و اقتصادی از اهمیت شایانی در کشور برخوردار است و همچنین به علت اینکه قابلیت جذب و مهاجرت افراد از سایر نقاط کشور را داراست مدتی است که دچار مشکل جدی در تأمین آب شده است و در آینده‌ی نه چندان دور با توجه به عواملی نظیر رشد فزاینده جمعیت و گسترش سریع صنایع با کمبود آب آشامیدنی روبرو می‌شود. از آنجایی که امروزه اهمیت اقتصادی آب بیش از پیش شناسایی شده و یکی از راه‌های مقابله با کمبود و بحران این منبع طبیعی مهم می‌تواند به وسیله مدیریت تقاضا صورت پذیرد، لازم است مهم‌ترین رکن تقاضا یعنی مصرف‌کنندگان مورد بررسی قرار بگیرند. نقش مصرف‌کنندگان در برخورد با مسئله بحران آب نقشی کلیدی است، به عبارتی رفتار مصرف‌کنندگان در برخورد با کمبود آب، عامل مهمی در کاهش مخاطرات این مشکل است. در این راستا، شناسایی عوامل فردی و اجتماعی موثر بر رفتار مصرفی آب ضروری است. این تحقیق نیز با این هدف انجام می‌پذیرد. تحقیق حاضر با شیوه پیمایش و توزیع پرسشنامه بین افراد نمونه‌ای به حجم 400 نفر انجام شده است. افراد نمونه به شیوه‌ی خوشه‌ای چند مرحله‌ای از جامعه آماری شهروندان بالای بیست سال شهر تهران انتخاب شدند. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که رفتار مصرف آب از عواملی نظیر نگرش زیست‌محیطی، نگرش نسبت به مصرف آب، دانش زیست‌محیطی، آگاهی مصرف آب و میزان دینداری افراد تأثیر می‌پذیرد. همچنین مشاهده شد که بین نگرش‌های زیست‌محیطی مردان و زنان تفاوتی معنادار و بین میزان تحصیلات و میزان مشارکت در مصرف بهینه‌ی آب رابطه معنی‌دار و مثبتی وجود دارد. همچنین مشاهده شد که بین متغیر درامد و نگرش زیست‌محیطی افراد، بین دانش زیست‌محیطی افراد و نگرش زیست‌محیطی آنها و بین آگاهی مصرف آب و نگرش مصرف آب افراد نیز رابطه معناداری وجود دارد.
فهیمه مقیمی (1396) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبائی، پردیس تحصیلات تکمیلی خودگردان.
