تحلیل و ارزیابی میزان تحقق‌پذیری شاخص‌های حکمرانی شایسته در منابع آب کشاورزی در تشکل‌های آب بران دشت آبی شهرستان کامیاران

چکیده

حکمرانی به عنوان یک راهبرد نوین مشکلات مدیریتی منابع آب کشاورزی را کاهش داده و از این طریق میزان مشارکت، همکاری و ارتباط متقابل بین ارکان حکمرانی آب (جامعه مدنی، بخش دولتی و خصوصی) را تقویت و به حداکثر می‌رساند. اینک پس از گذشته سال‌ها از معرفی مقوله حکمرانی این مفهوم بطور گسترده مورد توجه و ابعاد آن گسترش موضوعی داشته است. یکی از این ابعاد مهم شاخص‌های حکمرانی است و با گذشت چندین سال از عملیاتی حکمرانی در حوزه آب در مناطق مختلف ضروت بررسی وضعیت آن بسیار حائز اهمیت است. لذا پژوهش حاضر باهدف تحلیل و ارزیابی میزان تحقق‌پذیری شاخص‌های حکمرانی خوب در منابع آب کشاورزی در تشکل‌های آب بران صورت گرفته و با رویکرد توصیفی- تحلیلی به روش کتابخانه‌ای و میدانی و با بهره‌گیری از ابزار پرسشنامه بر اساس شاخص‌های تعریف‌شده سازمان ملل متحد انجام‌گرفته است. منطقه مورد مطالعه شهرستان کامیاران و جامعه آماری تحقیق را 220 بهره‌بردار ساکن در 8 روستای تحت پایاب سدهای زیویه، امیرآباد و رمشت تشکیل می‌دهند (1078 خانوار) که با استفاده از جدول مورگان 170 نفر از آن‌ها به‌عنوان حجم نمونه برآورد گردید. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده از نرم‌افزارهای SPSS و LISREL استفاده‌شده است. بر اساس یافته‌های پژوهش از آزمون مقایسه میانگین‌ها تعاونی‌های آب بران دشت آبی شهرستان کامیاران در ابعاد هشت‌گانه حکمرانی منابع آبی موردنظر تحقیق به‌گونه‌ای بوده که ازنظر مؤلفه‌های پایایی مالی، مشارکت، عدالت و برابری و شفافیت مطلوب بوده اما ازنظر کفایت و قابل‌اعتماد بودن، کار آیی و اثربخشی، وضعیت مطلوبی نداشته و ضعف را نشان می‌دهد. همچنین یافته‌های پژوهش در خصوص مدل اندازه‌گیری شاخص‌های حکمرانی خوب نشان داد که مقادیر شاخص‌های اندازه‌گیری شده از مقدار مناسبی برخوردار بودند. این نتایج نشان می‌دهد که شاخص‌های انتخابی برای سنجش شاخص‌های حکمرانی خوب در منابع آبی به‌درستی انتخاب‌شده‌اند و از قدرت تبیین خوبی برخوردار بوده‌اند. نتایج حاصل از بررسی همبستگی نشان داد رابطه مثبت و معنی داری بین متغیرهای سابقه شغل اصلی، تعداد شرکت در جلسات عمومی، سابقه عضویت در تشکل آب بران و مؤلفه حکمرانی خوب وجود دارد. در نهایت با توجه به نتایج بدست آمده و تحلیل وضعیت هر کدام از شاخص‌ها پیشنهادات کاربردی ارائه گردید.

شاهو دشتی (1401) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مهندسی کشاورزی – توسعه روستایی، دانشگاه بوعلی سینا، دانشکده کشاورزی.