چکیده
حفاظت از محیطزیست بهمنزلۀ میراث مشترک بشریت، که نسل امروز و آینده حیاتشان به آن وابسته است، وظیفۀ دولتهاست. حاکمیت دولتها بر منابع طبیعیشان براساس منافع سایر دولتها و ملتها محدود میشود. از یک طرف، وجود منابع مشترک مرزی میان ایران و سایر کشورها و از طرف دیگر، کمبود منابع آبی زمینۀ بروز اختلاف و کشمش را فراهم کرده است. از جمله منابع مشترک میتوان به تالاب هورالعظیم/هورالهویزه اشاره کرد که حیاتش به رودخانههای تأمینکنندۀ آن یعنی رود کرخه و دجله بستگی دارد. ساختوساز سد روی رودهای تأمینکنندۀ آب تالاب هورالعظیم/هورالهویزه آسیب شدیدی به تالاب و اکوسیستم آن وارد کرده است که مسئولیت دولتهای حاشیۀ آن را به دنبال داشته است. فعالیتهایی که در بخش انرژی اعم از انرژیهای تجدیدپذیر یا غیرتجدیدپذیر صورت میگیرند، روی تالابها آثار منفی میگذارند. کشورهای حاشیۀ رودها و تالاب مذکور براساس حقوق بینالملل محیطزیست مسئول محافظت از حیات و اکوسیستم آن، وارد نشدن آسیب فرامرزی و همکاری در این زمینهاند. به عبارت دیگر، منابع مشترک، همکاری مشترک دولتها را طلب میکند.
الهام امین زاده، زهرا سادات شارق و حسین رضازاده، نشریه مطالعات حقوق انرژی دانشگاه تهران، دوره 3، شماره 2، پاییز و زمستان 1396، صفحه 217-193
