چکیده
آب شیرین یکی از چالش‌های اصلی قرن بیست و یکم است. این چالش شامل مشکل در دسترس بودن و کیفیت آب شیرین می‌باشد. مشکل کمبود آب شیرین بسیار بدتر خواهد شد زیرا با رشد جمعیت و تغییرات بالقوه آب و هوایی روبرو شده است. مصرف آب شیرین و افزایش تقاضا برای آن، ابزارهای حقوقی بین‌المللی و اقدامات نهادی را به مدد می‌طلبد. با توجه به بحران فزاینده آب در راستای نقش محوری آب در سال‌های اخیر، محقق رویکردی تحلیلی و توصیفی را اتخاذ کرد. اصل مشارکت عمومی در مدیریت منابع آب از منظر حقوق داخلی، حقوق بین‌الملل آب و تجارب دولتی دیگر دارای جایگاه مهمی است. این مطالعه به منظور شفاف‌سازی مبنای حقوقی بین‌المللی و کفایت مقررات مربوط به ماهیت حق بشر بر آب است. این امر با بررسی قواعد حقوقی مربوط به حق بشر بر آب که در معاهدات بین‌المللی به صورت صریح یا ضمنی به آنها اشاره شده است، صورت گرفته. پژوهشگر اهمیت مطالعه مفاد حقوقی مقرر در معاهدات بین‌المللی مرتبط با حقوق بین‌الملل حقوق بشر را در این مطالعه تشریح کرده است و تلاش کرده است تا مبتنی بر توافقات و معاهدات میان عراق و ترکیه به حل حقوقی مسأله آب میان این دو کشور بپردازد. نتیجه این تحقیق آنست مبتنی بر اصل استفاده منصفانه و عادلانه و اصل مشارکت عمومی می‌توان مشکل آبی میان عراق و ترکیه را حل کرد. موضوع آب در جهان عرب به ویژه در خاورمیانه به دلیل تأثیرات آن بر واقعیت توسعه پایدار از اهمیت بالایی برخوردار است. موضوع آب رودخانه‌های دجله و فرات با توجه به بسیاری از ملاحظات تاریخی، سیاسی و غیره، بر اساس نقش این دو رودخانه در تمدن عراق، خواه ناخواه، جایگاهی محوری در نظام امنیت ملی عراق دارد. نیاز روزافزون به آب باعث همکاری و درگیری بیشتر بین کشورهای شرکت کننده در حوزه رودخانه نشده است و از آنجایی که یک رودخانه بین‌المللی به بیش از یک کشور برای استفاده از آب‌های خود نیاز دارد، اشکال استفاده ممکن است بر نحوه و وسعت آن تأثیر بگذارد. از مصارف کشورهای ساحلی که مستلزم وجود قوانین بین‌المللی است که منابع آبی مشترک را به شیوه‌ای بهینه و معقول تنظیم کند که به منافع کشورهای پایین دست آسیبی وارد نشود و به هر گونه اختلافی که بین آنها ایجاد می‌شود رسیدگی شود.
بها رعد محمد السودانی (1402) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشکده حقوق.
