چکیده
مقالۀ پیشرو به دنبال شناخت روابط قدرت دخیل در صورتبندی گفتمانی مسئلۀ آب ایران در روزنامه‌های شرق و ایران است. به این منظور، با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی و با کاربرد الگوی فرکلاف و وندایک، 14 نمونۀ معرف از این روزنامه‌ها در بازۀ زمانی 1392/5/12 تا 1398/12/29 بررسی شده‌اند. طبق یافته‌ها، برخی از متون روزنامۀ شرق با هدف زمینه‌سازی برای اجرای برنامه‌ها و سیاستگذاریهای دولت‌های یازدهم و دوازدهم منتشر شده است. در روزنامۀ ایران نیز نقش مسئولان و سیاستگذاران در ایجاد بحران و مسئولیت آنان در حل آن کم‌اهمیت قلمداد می‌شود. برخی از متون این روزنامه غیرمستقیم در خدمت توجیه علت ناموفق‌بودن دولت‌های یازدهم و دوازدهم در حل بحران آب و کاهش مطالبات مردم از دولت است. در روزنامۀ ایران، مردم به‌علت مشارکت‌نکردن در حل بحران سرزنش می‌شوند. به این ترتیب، ساختارهایی که مانع از مشارکت مردم در مسائل می‌شوند رؤیت‌ناپذیر می‌شوند و مشارکت مردم به صرفه‌جویی تقلیل می‌یابد. این روزنامه جامعه را ناجی آب جلوه می‌دهد و آنان را از تغییر سیاستگذاریهای دولتی دلسرد می‌کند. بر اساس نتایج، اثر قدرت‌های سیاسی و اقتصادی بر صورتبندی گفتمان مسئلۀ آب در این روزنامه‌ها مشهود است. رسانه‌های موردبررسی، به‌جای اینکه نمایندۀ مردم باشند، به سخنگوی دولت تبدیل شده‌اند. پرداختن به مسئلۀ آب به بهانه‌ای برای ناکارآمد جلوه‌دادن جناح مخالف، کاهش انتظارات از دولت‌های یازدهم و دوازدهم و رفع مسئولیت از قوۀ مجریه و نمایندگان مجلس تبدیل شده است.
نویسندگان: هادی خانیکی و سیده ثریا موسوی. فصلنامه مطالعات فرهنگ- ارتباطات، دوره 23، شماره 60، شماره پیاپی 92، دی 1401، صفحه 62-35 .
