چکیده
در این مقاله، بر موارد مورد نیاز جهت ظرفیت سازی اجتماعی و سیاسی در مسائل مربوط به محیط‌زیست و بصورت خاص پدیده ریزگردها در جنوب غربی کشور بررسی شده و به دیپلماسی آب به عنوان راهکاری برای احیای تالاب هورالعظیم که منشاء پدیده ریزگردها در جنوب غربی کشور در منطقه بوده و حوضه آبریز آن ما بین سه کشور ایران، عراق و ترکیه قرار دارد پرداخته شده است. دیپلماسی آب پیشنهادی طیف وسیعی از مذاکرات از جمله: دیپلماسی فاجعه، دیپلماسی پیشگیرانه (از ایجاد مناقشات) و دیپلماسی سبز را شامل می شود. در حال حاضر، ترکیه تنها به دنبال استفاده از منابع طبیعی برای توسعه خود، بدون در نظر گرفتن مشکلات زیست محیطی منطقه می‌باشد، بنابراین می‌توان گفتمان موجود در منطقه را گفتمان جهان سومی دانست. لذا پیشنهاد می‌شود با عبورازگفتمان بردبرد به گفتمان سبز رسیده و با استفاده از این گفتمان و تئوری بازی نقطه تعادل احیای تالاب را تعیین نمود. همچنین باید شبکه‌ای از روابط اجتماعی و سیاسی در بین کشورهای ذینفع برای زمینه‌سازی در افکار عمومی و تأثیرگذاری بر تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان ایجاد نمود. درصورتی که تصمیم گیران سیاسی دو کشور ایران و عراق دیپلماسی آب و کالا (رها سازی آب توسط کشور ترکیه را در مقابل بازار کالا در کشور ایران و عراق و گردشگری در ترکیه) را به عنوان یک ابزار مذاکره با دولت ترکیه استفاده نمایند، قدمی به سوی تعادل محیط زیست در منطقه خواهد بود. در ساختار شبکه‌ای، از اتصالات گسترده، اساسنامه‌های متعدد و رضایت رو به رشد برای مذاکرات شبکه‌ای حل معضل ریزگردها باید سود جست.
محمد ابراهیم بنی حبیب و نرگس دولت آبادی، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، دوره 24، شماره 77، شماره پیاپی 77، شهریور 1396، صفحه 284-244 .
