چکیده
نظام‌های ساختاری، عملکردی و مدیریتی پایدار و یکپارچه منابع آبی با تأکید بر درک پـویایی، تعامل و هم تکاملی نظام‌های پیوسته انسان-آب، مفاهیمی نظیر هیدرولوژی محیط‌زیستی، هیدرولوژی اجتماعی، جامعه‌شناسی آب و… را خلق کرده‌اند. سیر تکاملی علم هیدرولوژی مبتنی بر تئوری سیستم‌های اجتماعی-اکولوژیک با چالش‌های متنوع از جمله حلقه مفقوده سرمایه اجتماعی، مدیریت محلی و بازآفرینی عقلانیت اکولوژیک حاکم بر نظام منابع مشترک روبرو است که ضرورت شناخت تعامل معنایی و هم‌تکاملی عقلانیت اکولوژیک و هیدرولوژی اجتماعی را ایجاب می‌کند. پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی با هدف تدوین چارچوب مفهومی بسط سیر تکاملی هیدرولوژی اجتماعی مبتنی بر بنیان فکری عقلانیت اکولوژیک حاکم بر میراث آبی کهن است. تحلیل وجوه اشتراک و افتراق عقلانیت اکولوژیک و هیدرولوژی اجتماعی و مسیرهای مطالعاتی آنها مبتنی بر تحلیل مقایسهای انجام شد. نتایج بر تحقق بینش جدید در پرتو عقلانیت اکولوژیک تأکید دارد که ضمن پیوند رویکردهای رویه‌ای و محتوایی، چارچوبی را برای هم تکاملی نظام‌های پیوسته، همراه با پتانسیل درک کامل پیچیدگیها، ارتباطات و بازخوردها، تبدیل تناقظات به تعاملات، تحلیل وقایع گذشته، تقویت مشارکت گروه‌های ذینفع و ذینفوذ، پیش‌بینی پیامدهای درازمدت تصمیمات امروز فراهم آورد و فرایندهای سیاست‌گذاری، تصمیم‌سازی و تدوین راهبردهای مدیریتی کارآمد در مقیاس‌های متنوع محلی، ملی، منطقه‌ای را تسهیل نماید.
مهجبین ردایی، اسماعیل صالحی، حسن مقدم، فرود آذری دهکردی و مهشید ردایی، دو فصلنامه دانش‌های بومی ایران دانشگاه علامه طباطبایی، دوره 9، شماره 17، شماره پیاپی 17، فروردین 1401، صفحه 36-1 .
