مقدمه
استان خوزستان با مساحتی حدود 64236 کیلومتر مربع، در جنوب غربی ایران و در محدوده 47 درجه و 42 دقیقه تا 50 درجه و 39 دقیقه طول شرقی از نصفالنهار گرینویچ و 29 درجه و 58 دقیقه تا 32 درجه و 58 دقیقه شمالی از خط استوا قرار دارد. این استان از شمال به استان لرستان و از شمال شرقی به استان چهار محال و بختیاری و استان کهگیلویه و بویراحمد و از جنوب به خلیج فارس و از غرب به کشور عراق محدود میشود.
این استان را از جهت پستی و بلندی، میتوان به دو منطقه کوهستانی و جلگهای تقسیم کرد. منطقه کوهستانی در شمال و شرق واقع شده و منطقه جلگهای، در جنوب دزفول، مسجدسلیمان، رامهرمز و بهبهان آغاز شده و تا کرانههای خلیج فارس و اروندرود ادامه مییابد.
پیوند خوزستان و خلیج فارس، موضوعی به گستردگی حیات تمدنی آن دارد. واقع شدن این استان در مجاورت خلیج فارس همواره زمینهای از روابط خاص سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی را برای آن به ارمغان آورده است. بنابراین بیراه نرفتهایم اگر بر محور خلیج فارص، تاریخ، تمدن و فرهنگ استان خوزستان نیز مورد توجه قرار گرفته و نمودی از پیوند موضوعی این دو نگین درخشان تاریخ و تمدن ایران به نمایش گذاشته شود.
آب فراوان رودهای کارون، کرخه، جراحی و اروند که از پرآبترین رودهای ایران هستند و ساختار جلگهای استان خوزستان، قابلیت کشاورزی فراوانی در آن ایجاد کرده است. در کنار آن، برخورداری از موقعیتهای مختلف صنعتی، به این منطقه شرایط ویژهای داده است.
امروزه استان خوزستان تعدادی از تیرههای گوناگون انسانی را دربرمیگیرد. بیشتر مردم این استان، مذهب شیعه دارند، ولی از دیرباز، آیینهای دیگر هم در این استان پیروانی دارند. بومیان خوزستان بیشتر عربنژاد هستند. دیگر نژادهای بومی این استان، بختیاری، شوشتری و دزفولی هستند. پیروان آیینهای کهن زرتشتی و نیز کلدانی هم در این استان و به ویژه شهر اهواز، زندگی میکنند.
در شهر اهواز گروهی از صابئین، که به آنها صُبّی گفته میشود، در کرانه رود کارون ساکن و بیشتر به کارهای نیمه صنعتی و زرگری مشغول هستند. در این مقاله ضمن معرفی مختصر این قوم، برخی از آیینهای آنها مورد بررسی قرار میگیرد.
راضیه محب، فصلنامه مطالعات خلیج فارس، سال اول، شماره اول، پیاپی یک، بهار 1393، صفحه 94-74 .