چکیده
مساله آب یکی از مهمترین مسائل پیش روی جامعه بشری است. تاکنون درباره مصرف آب و خدمات زیست‌محیطی آب صحبت‌های زیادی شده است اما درباره مدیریت حوادث طبیعی و خطرات نوپدید مرتبط با آب، کمتر سخن گفته شده است. «سواد آب» یکی از راهکارهایی است که می‌تواند مساله آب را از حالت تخصصی وارد حوزه عمومی کند. از آنجایی که ارتباطات بحران و ارتباطات خطر می‌توانند در مدیریت بحران نقش اساسی ایفا کنند، این تحقیق ضمن تلاش در معرفی «سواد آب»، سعی کرده است چگونگی مواجهه مدیران و خبرنگاران محلی خوزستان را با پدیده سیل 1398 خوزستان واکاوی کند.
این پژوهش با روش کیفی و نظریه داده بنیاد (گرندد تئوری) انجام شده است. در این پژوهش با 14 نفر (هفت نفر از مدیران و هفت نفر از خبرنگاران محلی خوزستان) مصاحبه‌های عمیق نیمه ساختاریافته انجام و در سه مرحله کدگذاری اولیه، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی شده است. سیل سال 1398 خوزستان به عنوان یکی از مخاطرات آبی که زیرمجموعه مولفه‌های سواد آب قرار می‌گیرد، پدیده مرکزی درنظر گرفته شده و دو الگو برای دو گروه مدیران و خبرنگاران ترسیم و این الگوها با یکدیگر مقایسه شدند. دو جدول مجزا نیز برای راهکارهای کاهش خسارت سیل از نظر مدیران و خبرنگاران نوشته و با یکدیگر مقایسه شد. یافته‌های این تحقیق نشان داد که مدیران و خبرنگاران خوزستانی با وجود آشنایی نسبی با پدیده سیل و علل آن، در عمل نتوانسته‌اند معیارهای سواد آب را در مواجهه با این پدیده که جزو خطرات مرتبط با آب به شمار می‌رود، پیاده کنند. مقوله محوری در این پژوهش «مواجهه قطبی با سد» است. گروه مدیران دو نوع مواجهه و گروه خبرنگاران سه نوع مواجهه با سازه سد از خود نشان می‌دهند که به نظر می‌رسد این مقوله مهمترین اختلاف میان دو گروه باشد که توسط نظریه دریافت قابل توضیح است. یافته‌های برآمده از تحقیق نشان می‌دهد که علاوه بر آموزش سواد آب به خبرنگاران و مدیران، توسعه اجتماعی اقتصادی منطقه نیز برای مدیریت خطرات مرتبط با آب، ضروری است.
نادره وائلی زاده (1399) پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه
