نقش رسانه‌های مشارکتی در تاب‌آوری جامعه؛ مطالعه موردی: سیل لرستان

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی نقش رسانه‌های مشارکتی در تاب‌آوری جامعه انجام شده است. بستر مطالعاتی این تحقیق، مطالعه موردی سیل لرستان است که در فروردین سال ۱۳۹۸ رخ داد. پژوهش‌های مختلفی در رابطه با ارتباطات بحران و رسانه‌های مشارکتی انجام شده است. در سطح بین‌المللی نیز به مقوله تاب‌آوری و رسانه‌های مشارکتی در مدیریت یکپارچه سیل تاکید شده است. این پژوهش ضمن بررسی مفهومی و نظری رسانه‌های مشارکتی و تاب‌آوری؛ به ادبیات نظری و مفاهیم مرتبط با ارتباطات بحران و سرمایه اجتماعی و مولفه‌های حکمرانی خوب نیز توجه کرده است.

برای تحقق اهداف پژوهش، پنج گروه کانونی متشکل از افراد سیل‌زده استان لرستان تشکیل شد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که وضعیت سرمایه اجتماعی در این استان پیش از وقوع سیل نیز مناسب نبوده است. ظرفیت رسانه‌های مشارکتی برای مردم ناشناخته بود و ضعف اقتصادی و مشکلات معیشتی در بخش زیادی از مناطق سیل‌زده لرستان باعث شده است تا میزان بهره‌مندی از امکانات ارتباطی پایین باشد. این موضوع میزان اثرگذاری ارتباطات بحران را کاهش داده است.

کم‌توجهی به ظرفیت رسانه‌های مشارکتی، ضعف ارتباطات بحران از سوی نهادهای رسمی، بی‌اعتمادی پیشین مردم به نهادهای دولتی و ضعف مولفه‌ها و شاخص‌های حکمرانی خوب پیش از وقوع بحران، تاثیر بدی بر میزان تاب‌آوری مردم این مناطق داشته است. این موضوع پس از رخداد سیل نیز به دلیل عدم پاسخگویی و نبود شفافیت و دلایل متعدد دیگر تشدید شده است.

یافته‌های این تحقیق به روش کیفی بدست آمده است و براساس رهیافت کمترساخت‌یافته و سپس متمرکز (قیف) مصاحبه با گروه‌های کانونی انجام شد.

انوشه میرمجلسی (1398) ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی