چکیده
استفاده ناپایدار از منابع آب- همچون آبیاری ناکارآمد، برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، سدسازی و تبخیرسازی، پمپاژ رودخانه‌ها و زوال دریاچه‌ها و تالاب‌ها- به مشکلی جهانی تبدیل شده است. تا چند سال اخیر دانشمندان، علم هیدرولوژی را بدون در نظر گرفتن نقش و اثر تلفیقی دخالت انسان بر محیط‌‌زیست و برعکس، مورد مطالعه قرار میدادند. اما بعدها روشن شد که بدون آن، بررسی یک چرخه هیدرولوژی با خطا همراه خواهد بود. به همین دلیل مفهوم جدیدی به نام هیدرولوژی اجتماعی معرفی شد که به اثرات تلفیقی انسان-آب میپردازد. بر اساس نتایج مطالعات صورت گرفته و با توجه به اهمیت نقش انسان در تغییرات محیطی بهویژه بر پاسخ هیدرولوژیکی حوضهها، مطالعه حوضههای آبریز در قالب هیدرولوژی اجتماعی ضروری بهنظر میرسد. بنابراین به منظور حل چالشهای آبی موجود در حوضههای آبریز، نیاز است که متخصصان هیدرولوژی، مدیریت منابع آب، جامعه‌شناسی و اقتصاد با مفاهیم جدید بینرشتهای از جمله هیدرولوژی اجتماعی آشنا شوند. در این مقاله، ضمن معرفی این مفهوم، تفاوت آن با مدیریت جامع منابع آب و جامعه‌شناسی آب شرح داده می‌شود. همچنین انواع مختلف بررسی سیستم تلفیقی انسان-آب در هیدرولوژی اجتماعی شامل هیدرولوژی اجتماعی تاریخی، هیدرولوژی اجتماعی مقایسهای، و هیدرولوژی اجتماعی فرآیندی معرفی می‌شوند. در انتها، چالشهای پیش‌روی هیدرولوژی اجتماعی بررسی می‌گردند.
آمنه میان‌آبادی، محمدرضا جرکه، حجت میان‌آبادی و مهدی کلاهی، فصلنامه علمی راهبرد اجتماعی فرهنگی، دوره 7، شماره 2، شماره پیاپی 27، شهریور 1397، صفحه 78-47 .
