چکیده
منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا کم آبترین منطقه در جهان هستند. در این منطقه، سه رود بزرگ نیل، دجله و فرات و اردن وجود دارد و کشورهای ساحلی این رودها بر سر نحوه تقسیم آب و نوع سدبندی بر روی رود با یکدیگر اختلافنظر دارند. این مقاله سعی در پاسخ به این سؤال دارد که آیا کمبود آب در خاورمیانه منجر به رقابت یا همکاری منطقهای میشود؟ فرض اصلی مقاله این است که با توجه به مفروضات رئالیسم و نئورئالیسم و وجود اختلاف و تعارض بین کشورهای منطقه، کمبود آب در خاورمیانه منجر به تعارض و رقابت بین بازیگران این منطقه میشود. این مقاله بر واکاوی رودهای مشترک بین کشورهای مختلف در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا سامان یافته است. ماحصل پژوهش حاضر با توجه به روش توصیفیـ تحلیلی اشاره دارد که خاورمیانه و شمال آفریقا به دلیل واقع شدن در کمربند خشک و نیمهخشک جهان و رشد بیرویه جمعیت و همچنین عدم مدیریت صحیح آب و… با بحران کم آبی و بیآبی مواجه هستند و این بحران کم آبی منجر به همکاری و همگرایی کشورها در این حوزه نمیشود، بلکه با توجه به رویکرد رئالیستی و منافع محور منجر به رقابت و خصومت بین بازیگران میشود، به گونهای که شاید بتوان از جنگ آب بهعنوان جنگهای بعدی در منطقه خاورمیانه نام برد.
محمدرضا فرجی و وحید رنجبرحیدری، فصلنامه علمی راهبرد اجتماعی فرهنگی، دوره 6، شماره 4، شماره پیاپی 25، اسفند 1396، صفحه 331-311 .
