چکیده
آب بهترین موهبت الهی و والاترین آفرینش خدا بعد از انسان است. اهمیت آب به اندازه‌ای است که خداوند حیات زمین را منوط به وجود آن می‌داند و در سوره انبیاء آیه‌ی 30 «وجعلنا من الماء کل شیء حی » قرآن با تکرار 63 بار کلمه آب، اهمیت این پدیده و لزوم استراژی ویژه در مدیریت منابع آب شیرین در جهان را آشکار ساخته است. در دنیای کنونی نیز آب و منابع آبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و از منابع تنش‌زا می‌باشد شناخت درست علل و ریشه‌های تنش‌ها و بحران‌های بالقوه اولین قدم برای کنترل و مهار این بحران است. بسیاری از تحلیل‌گران بین‌المللی و مراکز استراتژیک بر این باورند که کمبود آب و نحوه استفاده از منابع آب در دنیا و چگونگی تقسیم آن بین کشورها از عوامل بروز جنگ‌ها در جهان کنونی خواهد بود. کمبود آب شیرین و نحوه تقسیم زمینه‌ساز بحران می‌باشد بسیاری از سیاستمداران اعتقاد دارند که نحوه استفاده از منابع آب و چگونگی تقسیم آبها می‌تواند یکی از عوامل عمده بروز جنگ و یا بی‌ثباتی در جهان کنونی باشد طبق ادعای گزارش ویژه سازمان بهداشت جهانی، در آینده کمبود شدید آب، می‌تواند عامل جنگ‌های شدیدی شود. این در حالیست که قرن 21 به عنوان جنگ آب مطرح است در این میان سیاست‌های اجرائی دولت‌ها در خصوص نحوه مهار آب‌های مرزی خود از اهمیت به‌سزایی برخودرار است. در این بین کارشناسان آبی تاکید دارند بحران آب در خاورمیانه جدی‌تر از دیگر نقاط دنیاست و باید هر چه سریعتر راهکاری برای برون رفت از این بحران جستجو کرد. ایران نیز در میان کشورهای خاورمیانه با شرایط بحرانی مواجه است و در یان راستا نیز در طول سال‌های اخیر فعالیت‌های چشم‌گیری در خصوص مهار این آبها صورت گرفته است. نگاهی گذرا بر بودجه مهار آب‌های مرزی کشور طی سال‌های گذشته (خصوصا پس از پایان جنگ تحمیلی) نشان از تلاش دولت بر مهار آب‌های مرزی دارد. در هر حال تدوین دیپلماسی آب به کوشش جمهوری اسلامی ایران امری ضروری بوده و به امنیت ملی کشور مربوط و مانع اختلاف‌نظر در این مورد خواهد شد. در تدوین دیپلماسی آب جمهوری اسلامی ایران، استفاده از ظرفیت‌های ایجابی و سیاسی کشور با بهره‌گیری از اصول حقوق بین‌الملل، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.
عباس الیاسی‌فر (1392) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته: جغرافیا – جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج) – دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
