چکیده
قرن گذشته از نظر منابع استراتژیک، قرن نفت لقب گرفت و قرن کنونی احتمالاً قرن آب خواهد بود. با عنایت به تحولات اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی در سطح جهان، تا اواسط قرن حاضر اکثر کشورهای جهان از این دیدگاه با بحران مواجه خواهند شد. در قرن گذشته نیز نزاع بر سر آب در بسیاری از مناطق جهان جزئی جداییناپذیر از دیپلماسی کشورها بوده است. این موضوع در تمامی مناطق پیرامون ایران از اهمیت قابل توجهی برخوردار بوده است. این مقاله در نظر دارد تا به این سوالها پاسخ دهد: چشمانداز جهانی بحران آب در دهههای آتی چگونه خواهد بود؟ مهمترین دلایل وقوع بحران آب در جهان چیست؟ بحران آب از چه جنبههایی برای ایران اهمیت دارد؟ دلایل وقوع بحران آب در آسیای مرکزی چیست؟چه راهکارهایی را میتوان برای برون رفت از این بحران ارائه نمود؟ بنابراین تلاش خواهد شد تا با استناد به گزارشهای نهادهای بینلمللی ضمن بررسی چشمانداز جهانی بحران آب و بررسی علل این پدیده در سطح جهانی، به طور خاص ریشهها و دلایل این بحران در منطقه آسیای مرکزی مورد بررسی قرار گرفته و ضمن پاسخ به پرسشهای فوق راهکارهای برون رفت از این بحران نیز مد نظر قرار خواهد گرفت. فرض اصلی این نوشتار این است که با عنایت به تحولات در عرصههای مختلف اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیک، بحران آب در دهههای آینده اهمیت بیشتری یافته و تاثیر تعیین کنندهای در دیپلماسی اغلب کشورهای جهان و به ویژه مناطق پیرامونی ایران خواهد داشت.
داوود رضایی اسکندری، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، بهار 1389 ، دوره 16، شماره 69، شماره پیاپی 69، صفحه 74-51.