چکیده
با افزایش جمعیت جهان، بزرگ شدن شهرها، توسعه صنایع و تغییر سبک بشر به مصرف‌گرایی، میزان مصرف منابع آب در جهان به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. علاوه بر این گرمایش جهانی و تغییر میزان و نوع و فصل بارش‌ها نیز بر این چالش افزوده و عامل سوم یعنی نابودی پوشش گیاهی نیز سبب بروز سیل‌های زیاد و عدم نفوذ آب به زمین و تقویت سفره‌های زیرزمینی آب شده که در مجموع این عوامل بویژه در مناطق نیمه خشک مانند ایران که از قدیم زندگی بشر با قنات، چاه، پایاب، بند و غیره عجین بوده و زندگی بر حول کشاورزی تشکل یافته، سبب تنش‌های جدی آبی شده که رفته رفته در حال بدل شدن به چالش‌های هیدروپلیتیکی است که نمود آن را می‌توان در حوضه آبریز هیرمند و اروند در مقیاس منطقه‌ای و کارون و زاینده‌رود در مقیاس ملی و نیز حوادث اصفهان در مقیاس محلی مشاهده نمود. از این‌رو استان بوشهر به عنوان یکی از استان‌های گرم و خشک و کم آب با بارش کم و منابع آب در حال کاهش شدید، به عنوان مورد مطالعه این تحقیق در نظر گرفته شده تا به بررسی تنش‌های آبی و چالش‌های هیدروپلیتیکی در سطح این استان بپردازیم. نگارنده در این راستا دو پرسش اساسی مطرح نموده است. 1) تنش‌های آبی موجود و آینده در منابع آب در استان بوشهر کدامند؟ 2) آیا تنش‌های موجود می‌تواند به چالش‌های هیدروپلیتیکی منجر گردد؟
روش تحقیق در این پایان‌نامه توصیفی-تحلیلی بوده و رساله از نوع کاربردی است. داده‌های گردآوری شده بر اساس روش‌های منطقی مبتنی بر شیوه استقرایی و قیاسی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که استان بوشهر با تنش آبی و چشم‌انداز منفی در این زمینه مواجه است. اما براساس ویژگی‌های بافت جغرافیای انسانی داخلی استان و نیز جغرافیای فرهنگی و قومی در استان‌های بالادست به لحاظ منابع آب، تصور چالش هیدروپلیتیکی در مقیاس استانی و فرا استانی ضعیف است.
صدیقه رضائی حقیقی(1399) پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا – جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، دانشکده علوم جغرافیایی.
